Jacek Malczewski

Jacek Malczewski, Błędne koło, 1895-1897

photo credit: pl.wikipedia.org

Jacek Malczewski, Hamlet Polski – Portret Aleksandra Wielopolskiego, 1903

photo credit: pl.wikipedia.org

Jacek Malczewski (1854 – 1929) urodził się w rodzinie szlacheckiej pozbawionej majątków ziemskich. W wieku 17 lat został słuchaczem w Krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych, gdzie później – na prośbę Jana Matejki - rozpoczął naukę. Od 1875 studiował w Paryżu, z którego wrócił jednak po dwóch latach by kontynuować naukę w pracowni Matejki. W 1884 umarł jego ojciec, co wpłynęło na twórczość Malczewskiego. W jego obrazach zaczął pojawiać się motyw śmierci. 10 lat później zaczął tworzyć obrazy symboliczne. Angażował się wówczas także w działalność pedagogiczną ucząc malarstwa kobiety, które nie miały wówczas prawa wstępu na Akademię. W 1898 stracił Matkę, a w 1900 z powodu konfliktu z Julianem Fałatem odszedł z ASP. Wrócił jednak po 10 latach jako profesor, a w 1912 objął tam stanowisko rektora. Pod koniec życia stracił wzrok. Umarł w 1929 r.

Malczewski został nazwany ojcem polskiego symbolizmu. Zainicjował ten nurt, pobudzając jednocześnie odrodzenie romantycznej tradycji. Jego twórczość koncentrowała się wokół kilku tematów. Patriotyzm, martyrologia Narodu Polskiego i kwestia narodowo wyzwoleńcza w dużej mierze zainspirowane były twórczością Juliusza Słowackiego. Przez śmierć ojca, Malczewski zainteresował się natomiast tematyką tanatologiczną i eschatologiczną, eksploatując w swoich obrazach ideę śmierci. Używał do tego tematów zaczerpniętych z Biblii, historii, literatury i mitologii. W jego twórczości często powracał motyw niedostępnego źródła wody „żywej” – motyw zamarzniętej bądź zatrutej studni, jako symbolu celu ludzkich dążeń. Oprócz tego, dużą część jego twórczości stanowią autoportrety. Malczewski często portretował się w sposób realistyczny w otoczeniu bohaterów swoich obrazów: Muz, Meduz, faunów, chimer itd.

Przykładowe dzieła: Błędne koło (1895-1897), Hamlet Polski – Portret Aleksandra Wielkopolskiego (1903), Melancholia (1890-1894).