Style artystyczne Młodej Polski
SECESJA
Nazwa pochodzi od łacińskiego secessio – odejście, ustąpienie, oddzielenie się. Styl panujący w sztuce przełomu XIX i XX wieku, charakteryzujący się zamiłowaniem do falistych i płynnych linii, stylizowanych motywów roślinnych i zwierzęcych, asymetrii i jasnej kolorystyki. Charakterystyczny dla sztuki użytkowej, architektury i wystroju wnętrz.
Przykłady dzieł secesyjnych:
- Stanisław Wyspiański, Macierzyństwo, 1905, Muzeum Narodowe w Krakowie
- Józef Mehoffer, Dziwny Ogród, 1903, Muzeum Narodowe w Warszawie
SYMBOLIZM
Kierunek artystyczny powstały we Francji i Belgii na przełomie XIX i XX wieku, charakteryzujący się próbą wyrażania w dziele tego, co niewyrażalne poprzez wykorzystanie symbolu, metafory i alegorii. Odwoływał się do filozofii Schopenhauera i Bergsona i szukał swoich inspiracji w baśniach, mitologii, legendach, wierzeniach ludowych.
Przykłady dzieł symbolistycznych:
- Jacek Malczewski, Hamlet Polski – Portret Aleksandra Wielkopolskiego, 1903, Muzeum Narodowe w Warszawie
- Józef Chełmoński, Studium do głuszcza, 1890, Muzeum Narodowe w Warszawie
DEKADENTYZM
Nazwa pochodzi od francuskiego décadentisme – chylenie się ku upadkowi. Termin pojawił się po raz pierwszy w czasopiśmie Décadent, w którym opublikowano program ruchu. Kierunek kształtował się w ostatniej dekadzie XIX wieku. Był oparty na przekonaniu o kryzysie kultury i wszelkich wartości. Odwoływał się do filozofii Schopenhauera dowodzącej braku sensu ludzkiego istnienia. Poglądy dekadentów były aspołeczne i antycywilizacyjne.
Przykłady dzieł dekadenckich:
- Jacek Malczewski, Thanatos, 1898-1899, Muzeum Narodowe w Warszawie
- Wojciech Weiss, Demon (w kawiarni), 1904, Muzeum Narodowe w Krakowie
EKSPRESJONIZM
Nazwa pochodzi od łacińskiego expressio – wyrażenie. Awangardowy kierunek w sztuce rozwijający się na początku XX wieku, głównie w Niemczech. Charakteryzował się dążeniem do ukazania świata wewnętrznego człowieka i jego przeżyć. Głównym obiektem zainteresowań ekspresjonistów były uczucia i emocje kierujące postępowaniem człowieka. Stosowali sugestywne kolory, zamaszyste pociągnięcia pędzla, duże kontrasty i deformację kształtów.
Przykłady obrazów ekspresjonistycznych:
- Władysław Podkowiński, Marsz żałobny Chopina, 1894, Muzeum Narodowe w Krakowie
- Wojciech Weiss, Opętanie, 1899-1900, Muzeum Literatury w Warszawie
IMPRESJONIZM
Nazwa pochodzi od francuskiego impression – wrażenie. Kierunek powstał we Francji w drugiej połowie XIX wieku. Charakteryzował się próbą uchwycenia ulotnych, subiektywnych wrażeń artysty i ulotności chwili. Odrzucał prostą i przewidywalną linię na rzecz nieregularnych plam barwnych i rozmyć. Głównymi tematami były pejzaże, przyroda i zjawiska naturalne.
Przykłady dzieł impresjonistycznych:
- Władysław Podkowiński, Dzieci w ogrodzie, 1892, Muzeum Narodowe w Warszawie
- Leon Wyczółkowski, Kopanie buraków, 1893, Muzeum Narodowe w Warszawie
INSPIRACJE ARTYSTÓW MŁODEJ POLSKI
- Sztuka Średniowiecza
- Ornamenty dekoracyjne Dalekiego Wschodu
- Sztuka archaiczna i ludowa
- Natura
- Świat mitologii, legend, wierzeń ludowych i baśni
- Motywy biblijne
- Historia Narodu Polskiego
- Filozofia Schopenhauera, Bergsona