Pieśni żołnierskie
Wojciech Kossak, Piłsudski na Kasztance
Zbiory Instytutu J. Piłsudskiego w Ameryce
My, Pierwsza Brygada
Legiony to żołnierska nuta,
Legiony to straceńców los,
Legiony to żołnierska buta,
Legiony to ofiarny stos.
Ref. : My, Pierwsza Brygada,
Strzelecka gromada,
Na stos rzuciliśmy swój życia los,
Na stos, na stos.
O ileż mąk, ileż cierpienia,
O ileż krwi,wylanych łez.
Pomimo to - nie ma zwątpienia,
Dodawał sił - wędrówki kres.
Ref. : My, Pierwsza Brygada ...
Mówili,żeśmy strumieniami,
Nie wierząc nam, że chcieć to móc.
Laliśmy krew osamotnieni,
A z nami był nasz drogi wódz!
Ref. : My, Pierwsza Brygada ...
Nie chcemy już od was uznania,
Ni waszych mów, ni waszych łez.
Skończyły się dni kołatania
Do waszych serc, do waszych kies.
Ref. : My, Pierwsza Brygada ...
Dzisiaj już my jednością silni
Tworzymy Polskę — przodków mit,
Że wy w tej pracy nie dość pilni,
Zostanie wam potomnych wstyd!
Ref. : My, Pierwsza Brygada ...
Inaczej się dziś zapatrują
I trafić chcą do naszych dusz,
I mówią, że nas już szanują,
Lecz właśnie czas odwetu już!
Ref. : My, Pierwsza Brygada ...
Dziś nadszedł czas pokwitowania
Za mękę serc i katusz dni.
Nie chciejcie więc politowania,
Zasadą jest: za krew chciej krwi.
Ref. : My, Pierwsza Brygada ...
Umieliśmy w ogień zapału
Młodzieńczych wiar rozniecić skry,
Nieść życie swe dla ideału
I swoją krew i marzeń sny.
Ref. : My, Pierwsza Brygada ...
Potrafim dziś dla potomności
Ostatki swych poświęcić dni,
Wśród fałszów siać siew szlachetności
Miazgą swych ciał, żarem swej krwi.
Ref. : My, Pierwsza Brygada ...
Autorami tekstu pieśni "Pierwsza Brygada" byli legioniści - Tadeusz Biernacki i Andrzej Hałacioski. Melodia natomiast jest autorstwa nieznanego autora i pochodzi z marszu rosyjskiego "Przejście przez Morze Czerwone".
Pieśń odzwierciedla emocje żołnierzy, gdy pełni nadziei na wyzwolenie ojczyzny, zostali chłodno przyjęci w Kielcach i Warszawie w 1914 r. Ponadto w 1917 r., gdy tekst pieśni został napisany, miał miejsce kryzys przysięgowy. Niemcy zażądali od Leginów przysięgi wierności, czego ci odmówili. Doprowadziło to do aresztowania Józefa Piłsudskiego i Kazimierza Sosnkowskiego i krytyki legionistów przez polityków i wielu rodaków. Żołnierze czuli więc gorycz i rozczarowanie.
W 1924 r. Józef Piłsudski tak skomentował treść pieśni:
"Dziękuję panom za najdumniejszą pieśń, jaką kiedykolwiek Polska stworzyła".
Białe róże
Rozkwitały pąki białych róż,
Wróć, Jasieńku, z tej wojenki już,
/Wróć, ucałuj, jak za dawnych lat,
Dam ci za to róży najpiękniejszy kwiat./x2
Kładłam ci ja idącemu w bój,
Białą różę na karabin twój,
/Nimeś odszedł, mój Jasieńku, stąd,
Nimeś próg przestąpił, kwiat na ziemi zwiądł./x2
Ponad stepem nieprzejrzana mgła,
Wiatr w burzanach cichuteńko łka.
/Przyszła zima, opadł róży kwiat,
Poszedł w świat Jasieńko, zginął za nim ślad./x2
Już przekwitły pąki białych róż
Przeszło lato jesień zima już
/Cóż ci teraz dam, Jasieńku, hej,
Gdy z wojenki wrócisz do dziewczyny swej./x2
Hej, dziewczyno ułan w boju padł
Choć mu dałaś białej róży kwiat
/Czy nieszczery był twej dłoni dar
Czy też może wygasł twego serca żar./2x
W pustym polu zimny wicher dmie
Już nie wróci twój Jasieńko, nie
Śmierć okrutna zbiera krwawy łup
Zakopali Jasia twego w ciemny grób./2x
Jasieńkowi nic nie trzeba już,
Bo mu kwitną pąki białych róż,
/Tam pod jarem, gdzie w wojence padł,
wyrósł na mogile białej róży kwiat./x2
Nie rozpaczaj, lube dziewczę, nie,
W polskiej ziemi nie będzie mu źle.
/Policzony będzie trud i znój,
Za Ojczyznę poległ ukochany twój./x2
Tekst pierwowzoru powyższej pieśni napisał Jan Emil Lanak w 1914 r. w Makowie. Ostateczna wersja ukazała się w 1918 r. w księdze Zbiorów poetów polskich XIX wieku Pawła Hertza. Melodia pieśni pochodzi z czardasza "Może pszczółka..."