Wybrane organizacje polonijne w USA
Biuletyn Fundacji Kościuszkowskiej w Nowym Jorku
Fundacja Kościuszkowska
Fundacja Kościuszkowska działa od 1925 roku. Utworzona dzięki wytrwałemu działaniu dr. Stefana Mierzwy, który przybył do USA w wieku 18 lat z maleńkiej wsi Raszkowa w pow. Łańcuckim. Dzięki uporowi i ciężkiej pracy ukończył kolejne poziomy edukacji amerykańskiej. W okresie II wojny światowej Mierzwa kierował Fundacją i wspierał polskich uczonych, którzy znaleźli się w tragicznej sytuacji w USA. Gdy zmarł w 1971 r. Fundacja posiadała 2 miliony dolarów.
Główną misją Fundacji Kościuszkowskiej jest promowanie przyjaźni i porozumienia polsko-amerykańskiego poprzez edukację, naukę i wymianę kulturalną. Fundacja przyznaje stypendia i granty naukowe studentom, uczonym, badaczom i artystom tak, aby zwiększyć zasięg i prestiż polskiej kultury w Ameryce. Fundacja sponsoruje wystawy, publikacje, festiwale i koncerty muzyczne.
List prof. Oskara Haleckiego do prof. Wacława Jęderzjewicza
Polski Instytut Naukowy
Polski Instytut Naukowy (The Polish Institute of Arts and Sciences of America http://www.piasa.org/). W wyniku II wojny światowej do Stanów Zjednoczonych przybyli wybitni członkowie Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie: Oskar Halecki, Jan Kucharzewski, Wacław Lednicki, Bronisław Malinowski, Wojciech Świętosławski. Powzięli oni zamiar utworzenia na czas wojny placówki PAU w Nowym Jorku. Rząd Polski na Uchodźstwie poparł tą inicjatywę i podjął zobowiązania finansowe. Oficjalna rejestracja Instytutu miała miejsce 1 maja 1942 r. Instytut stał się łącznikiem pomiędzy nauką polską i amerykańską, organizatorem i koordynatorem prac oraz badań naukowych prowadzonych przez Polaków w USA.
Największy wpływ na ukształtowanie Instytutu miał prof. Oskar Halecki, wyśmienity historyk, który dzieciństwo spędził w Wiedniu, ale lata studiów i kariery naukowej w Krakowie i Warszawie. Występował przeciwko Rosji Sowieckiej, w USA stał się wyrazicielem polskiego środowiska intelektualnego. Drugą osobą, która wywarła ogromny wpływ na Polski Instytut Naukowy był prof. Feliks Gross, socjolog. Urodzony w 1906 w Krakowie, przed wojną związany z Uniwersytetem Jagiellońskim, w okresie wojny przebywał w Nowym Jorku, był przy narodzinach PIN-u i potem stale z nim współpracował po przejściu na emeryturę z Brooklyn College Graduate Center.
W 1991 r. prof. Gross podsumowując swoje doświadczenia emigracyjne powiedział:
„Powojenna emigracja... Teraz, po latach, prawie po półwieczu można zupełnie bezstronnie przyznać, że tworzyli ją ludzie niezwykle uczciwi, ideowi, oddani sprawie Polski. Ci ludzie wyszli z kraju dosłownie tylko z plecakami. Kiedy po tragicznej tułaczce dotarli tu, na Zachód, nie mieli już nic”.
Przedstawiciele Kongresu Polonii Amerykańskiej
Kongres Polonii Amerykańskiej
Kongres Polonii Amerykańskiej (The Polish American Congress) – jest ogólnokrajową federacją, będącą przedstawicielem politycznym Amerykanów polskiego pochodzenia. Członkami KPA mogą być zarówno organizacje, jak i osoby indywidualne. Kongres Polonii Amerykańskiej został założony w czerwcu 1944 roku podczas ogólnokrajowego zgromadzenia organizacji polonijnych i duchowieństwa w Buffalo w stanie Nowy Jork, w której uczestniczyło ponad 2500 delegatów z 26 stanów USA.
Od samego początku na czele Kongresu Polonii Amerykańskiej stoi prezes Związku Narodowego Polskiego (Polish National Alliance) – społecznego towarzystwa ubezpieczeniowego, największej pod względem liczby członków organizacji polonijnej w USA.
Historię Kongresu Polonii Amerykańskiej stanowią cztery okresy. W latach 1944–1960 jego działalność koncentrowała się na losach Polski pod bezprawnie narzuconym jej stalinowskim reżimem komunistycznym. W drugim okresie, od 1960 do 1980 roku, KPA stawiał czoło rosnącej międzynarodowej akceptacji dla rządów partii komunistycznej w Polsce. W trzecim okresie 1980–1999 piętno wycisnęło powstanie Solidarności, ruchu, który doprowadził Polskę bez użycia przemocy do wyzwolenia z komunizmu, a także jej wejścia w demokratyczną wspólnotę narodów poprzez włączenie do Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego (NATO). PO 2003 r. Kongres Polonii Amerykańskiej wkroczył w swą czwartą, bardziej skomplikowaną fazę. Zadaniem dla niego stało się przedefiniowanie swej misji i dalsze działanie w zgodzie z jej założeniami.