Stolice - dawne i dzisiejsza

Warszawa, pomnik Syrenki

Stolicą nazywamy miasto, w którym znajduje się siedziba władz kraju lub regionu. Obecnie stolicą Polski jest Warszawa, ale nie zawsze tak było. Za pierwszą, legendarną stolicę Polan uważa się Gniezno, choć jak podają badacze, nie mieli oni stałej stolicy ponieważ jedno miasto nie było w stanie na stałe utrzymywać władcy, jego rodziny, drużyny i dworu. Dlatego, kiedy w jednym grodzie kończyły się zapasy, wódz przenosił się do innego i to ono pełniło wówczas rolę stolicy. W X wieku główną siedzibą Polan było Gniezno i to tam Mieszko I wybudował kościół, który został później przez Bolesława Chrobrego podniesiony do rangi katedry, a w 1000 r. stał się pierwszym kościołem archidiecezjalnym w Polsce. W katedrze gnieźnieńskiej znajdują się szczątki św. Wojciecha, patrona Polski.

W XI w. najazdy księcia czeskiego Brzetysława wyniszczyły Wielkopolskę. Z tego powodu Kazimierz Odnowiciel  przeniósł w 1039 r. stolicę do Krakowa. Siedzibą władców został Zamek Królewski na wzgórzu wawelskim.  W 1364 r. Kazimierz Wielki założył w Krakowie pierwszą uczelnię wyższą – Studium Generale, która w okresie renesansu rozkwitła pod nową nazwą – Akademia Krakowska.

Po wcieleniu Mazowsza do Polski sejm walny w 1569 r. zdecydował o odbywaniu sejmów na stałe w Warszawie, ponieważ miasto było położone centralnie w stosunku do Korony Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego – państw zjednoczonych mocą unii lubelskiej. Z tego samego powodu król Zygmunt III Waza przeniósł tam swój dwór i w 1611 r. Warszawa stała się oficjalnie miastem stołecznym. Władcy rezydowali w Zamku Królewskim. W czasie II wojny światowej zginęła większość mieszkańców Warszawy, a zabudowa miasta została zniszczona w około 90 procentach. Dziś odbudowana stolica jest tętniącym życiem, nowoczesnym i największym miastem w Polsce.