Dokumenty do historii Bitwy Warszawskiej

Przetłumaczona kopia sowieckiej depeszy, rozszyfrowana przez polski radiowywiad

Rozkaz nr 8358 do zorganizowania linii obrony Wisły. 6 sierpnia, 1920 r.

Selected Item: Rozkaz operacyjny nr 10 000 odnośnie Bitwy Warszawskiej z 10 sierpnia 1920 r. pisany ręką gen. Rozwadowskiego na polecenie J. Piłsudskiego z podpisami wszystkich dowodców i szkicami

Rozkaz operacyjny nr 10 000 odnośnie Bitwy Warszawskiej z 10 sierpnia 1920 r. pisany ręką gen. Rozwadowskiego, część ze szkicami

Rozkaz do Bitwy Warszawskiej, mapka z planownaym przegrupowaniem wojsk polskich

Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Bogdan Zdrojewski ogląda słynny Rokaz do Bitwy Warszawskiej przechowywany w Instytucie Józefa Piłsudskiego w Ameryce

Rozkaz dla 5 Armii WP z 12 sierpnia 1920 r. , utrzymanie linii obronnej nad Wkrą. Początek Bitwy Warszwskiej.

Wytyczne do walk pod Radzyminem, 13 sierpnia 1920 r. , list gen. Weyganda z Misji Francuskiej w Polsce.

Prezentowane dokumenty pochodzą z archiwum Instytutu Piłsudskiego w Ameryce i przechowywane są w następujących zespołach:

Kolekcja nr 3 - Teki gen. Tadeusza Rozwadowskiego

Kolekcja nr 2 - Adiutantura Generalna Naczelnego Wodza (1918-1922)

Największą kolekcją jest Adiutantura Generalna Naczelnego wodza. Zawiera 105 jednostek archiwalnych i liczy 6 metrów bieżących. Zespół zawiera dokumenty kancelarii Naczelnika Państwa i Naczelnego Wodza od listopada 1918 do grudnia 1922 r. w układzie rzeczowo-chronologicznym. Kolekcja ta przynosi najważniejsze dokumenty źródłowe dotyczące walki o granice państwa polskiego, szczególnie wojny polsko-bolszewickiej, spraw polsko-czechosłowackich, Komitetu Narodowego Polskiego we Francji, stosunków politycznych z państwami europejskimi i Ameryką.

Najciekawsze dokumenty znajdują się jednak w tekach gen. Tadeusza Rozwadowskiego, który od 22 lipca pełnił funkcję Szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego i sprawował ją do 2 kwietnia, 1921 r.

W trzech opasłych tomach znajdują się najważniejsze dokumenty dotyczące Bitwy Warszawskiej. Tom pierwszy zawiera 56 grup dokumentów, które stanowią podstawowe źródła do historii Bitwy Warszawskiej.

 Wybrane dokumenty:

- Sowiecka depesza przejęta i rozszyfrowana przez polski radio-wywiad

- Rozkaz nr 8358 do przegrupowania i zorganizowania obrony na linii Wisły. Pochodzi z 6 sierpnia 1920 r. Prezentowana pierwsza strona tego dokumentu - przegrupowanie wojsk wchodzących w skład 3 Armii było zadaniem niezwykle trudnym, ale udało się go wykonać perfekcyjne za pomocą 1 i 3 Dywizji Piechoty Legionów.

- Najważniejszy dokument - to rozkaz nr 10 000 z 10 sierpnia 1920 r., strona pierwsza, druga i wybrane z mapami/szkicami przegrupowania wojsk polskich. Rozkaz zakładał wzmocnienie armii gen. W. Sikorskiego, której poza obroną wyznaczono w następnej fazie zadania ofensywne. 5 Armia po wypełnieniu zadań defensywnych miała uderzyć na północne skrzydło wroga, częściowo obejść go z północy i zepchnąć na południe. Plan ten przewidywał zatem podwójne uderzenie na bolszewików z północy, znad Wkry i z południa, znad Wieprza.

- Kolejny dokument to - Rozkaz dla 5 Armii z 12 sierpnia, 1920 r. - utrzymanie linii obrony nad Wkrą. Jest to początek Bitwy Warszawskiej. W rozkazie gen. Rozwadowskiego czytamy:

"Najbliższym zadaniem 5 armii, zbierającej się dopiero w Modlinie, musi być powstrzymanie postępu nieprzyjaciela przez Pułtusk i Stary Gołymin, aby 17 dywizja i oddział ppłk. Kopy mogły spokojnie wycofać się na Nasielsk".

- Wytyczne do walk o Radzymin z 13 sierpnia, 1920 r.- początek Bitwy Warszawskiej. Własnoręczny list generała Maxima Weyganda z Francuskiej Misji Wojskowej z 13 sierpnia, 1920 r. do gen. Rozwadowskiego, przedstawiający raport gen. Billotte związany z organizacją frontu radzymińskiego.