II wojna światowa i testament Mościckich

Testament Mościckich, Wprost, nr 37, 12.09.1993

 

 

1 września 1939 roku, ze względu na bombardowania Polski ze strony niemieckiej, prezydent musiał ustąpić stanowiska i uciekać z kraju. Na swojego zastępcę wyznaczył Edwarda Rydza-Śmigłego a sam udał się do Rumunii. Tam doszło do oficjalnego zrzeczenia się funkcji prezydenta i przekazania jej na ręce Władysława Raczkiewicza. Akt rezygnacji został podpisany 30 września 1939 roku.

25 grudnia 1939 r., po staraniach prezydenta Stanów Zjednoczonych Roosvelta, Mościcki wyjechał do Fryburga w Szwajcarii, gdzie pracował naukowo na miejscowym uniwersytecie. Na początku 1940 przeniósł się do natomiast Genewy, gdzie kontynuował działalność naukową. W 1943 roku stan zdrowia Mościckiego znacznie się pogorszył. Ostatnie miesiące życia spędził w wiosce Versoix, gdzie zmarł 2 października 1946 roku i gdzie został pochowany.

W 1984 r. rozpoczęto starania o ekshumację zwłok Mościckiego w celu przeniesienia go do Warszawy i pochowania w Alei Zasłużonych na Powązkach. Sprowadzenie jego ciała do Polski było też zresztą zgodnę z jego ostatnią wolą. Realizacji testamentu podjęli się Szwajcarka Rene Bordier i dr Bolesław Nawrocki, pracownik polski w ONZ. Inicjatywę poparła też żyjąca rodzina Mościckiego. Już po rozpoczęciu działań i zdjęciu płyty nagromnej w Versoix, całej akcji sprzeciwili się działacze polonijni w Szwajcarii, a sam proces został zatrzymany aż do 1993, kiedy w końcu udało się przenieść jego ciało i złożyć je w krypcie prezydenckiej katedry św. Jana w Warszawie.